Luisteraars ‘dichtbij’ huis houden?
Misschien wel één van de meest beroemde vooroorlogse radiotoestellen was de Duitse Volksempfänger (de volksontvanger), een serie goedkope radio’s geïntroduceerd door het Nazi regime.
De toestellen, die alle grote producenten verplicht moesten leveren, werden zodanig ontworpen dat ze onderdeel vormden van het actieplan van het regime om alle burgers af te laten stemmen op de Duitse natie, en vooral op Hitler zelf. Het eerste model, de VE 301, werd in 1933 geïntroduceerd, met de lage prijs van 79 RM, en was in termijnen te betalen. Verschillende andere modellen van Volksontvangers volgden snel.
Een kenmerk van iedere Volksontvanger was de afstemmingsknop die alleen nummers toonde en geen plaatsnamen. Het doel hiervan was de luisteraar te laten concentreren op de spreker in plaats van op het verkennen van de ether. Één uitzondering was de VE301-dyn (hier getoond), op de markt gebracht in 1938, en het enige model met een elektrodynamische luidspreker. In plaats van de hele wereld, toonde dit ‘dynamische’ model alleen stations binnen de Duitse invloedssfeer.
In tegenstelling tot wat algemeen aangenomen wordt, waren de Volksontvangers ook in staat af te stemmen op buitenlandse stations. Voormalig eigenaar en tevens historica, Karin Falkenberg, zegt het volgende over een ontdekking die zij deed terwijl zij knoeide met de beruchte losse afstemknop van het apparaat:
‘Er was die kleine knop die je kon draaien en bepaalde Duitse stations waren daar, maar als ik buitenlandse stations wilde horen, dan moest ik die knop harder indrukken. Vervolgens stak ik (een plat) kleine stokje onder de knop, en toen ontving ik andere stations.’


How to cite this page
Alexander Badenoch, 'Luisteraars ‘dichtbij’ huis houden? ', Inventing Europe, http://www.inventingeurope.eu/media/keeping-listeners-close-to-home
Sources
- Falkenberg, Karin. Radiohören: Zu Einer Bewusstseinsgeschichte 1933 Bis 1950. Haßfurth: Institut für Alltagskultur, 2005. (Quote on pp. 120-121)
- Schmidt, Uta C. "Der Volksempfänger. Tabernakel Moderner Massenkultur." In Radiozeiten. Herrschaft, Alltag, Gesellschaft (1924–1960), edited by Inge Marssolek and Adelheid von Saldern, 136–159. Potsdam: Verlag für Berlin-Brandenburg, 1999.